सांजवेळी

सांजवेळी सागरात सोनपिवळी शिल्प-लाट,
गहिवरल्या श्वात आपुल्या, सुमंगल झाली पहाट,
बावरलीस का तू, सांग अशी गं?
नाही वारा, नाही पक्षी,
तुझ्या अवीट सौंदर्याला आज मी एकटाच साक्षी,
शिल्प-लाट खडकांची साथ,
चमकणारी रेती शोभते हातात,
कशी सांगू तुला, तनुची अस्थीरता
त्या एका स्पर्शासाठी आसुसली लालसा.....

तू गेलीस तेव्हा 'थांब' म्हणालो नाही
'का जाशी' ते ही 'सांग' म्हणालो नाही.
होतीस जरी बाजूस उभी तू माझ्या
'हे अंतर आहे लांब' म्हणालो नाही ...

मज स्मरते ना ती वेळ कोणती होती
घन ओले का ही नजरच ओली होती
निपटून काढता डोळ्यांमधले पाणी'
जा! फिटले सारे पांग!'- म्हणालो नाही

बोलून इथे थकले मौनाचे रावे
कोणास कळाले म्हणून तुज उमगावे!
असहाय लागला आतून वणवा सारा
पण वणव्याला त्या आग म्हणालो नाही...

बघ अनोळख्यागत चंद्र टेकवून भाळी
ओलांडून गेलीस तू कवितेच्या ओळी
तुज अन्य नको काही तर सोबत म्हणुनी
जा घेऊन माझा राग- म्हणालो नाही...

हे श्रेय न माझे तुझेच देणे आहे!
मन माझे अजुनी नितळ शुभ्रसे आहे
जो एकच उरला ठसा तुझ्या स्पर्शाचा
तो चंद्रावरचा डाग- म्हणालो नाही..

Sandeep khareyanche ek ateshay haLuwar kavita… vachalyaa vachalyaa khup avadlele aaj tichyaa vishaech lihavese vatate aahe… tase itakyaa sundar kavita baddal mee paamar kaay lihiNaar mhaNaa paN taree suddha na rahun ek prayatna karavasa vatato…. He kavita vachata kshaNech malaa eka vegaLyach vishwat gheun gele… aaNe kavita jaree premachaa viyog darshavNaare asale taree maazhe man matra tyamuLe dukhee viraha-dai kiwaa komejun gele nahee… ek vegalach aasha-waad hya kavite madhun disalaa, bhasalaa, janavalaa aaNe mhanunach he kavita punhaa punhaa vachayalaa agade chhan vatale….hya virahachaa rang, virahachaa bhaas, virahachee vedana darshavnaryaa anek kavita marathi, hindi, english aaNe itarahe sarva bhashanmadhe aahetach aaNe asaNarach … shevate haluvar manalaa kuthetaree dhakkaa deun vaicharik baNavNaarach ha prasanga asato… virah haa vyakatechaa… viraha haa vastuchaa… virahaa haa deshachaa… kuthalaa he viraha maaNasalaa antarmukh karto aane mag asech te virahache geeta janmalaa yetat..… aaNe viraha anubhavlele aapaN sagelach mag ashe geete vachun aapalyaa virahachyaa prasanganshee tyanaa julavun pahato…
Aataa kavitache pahilech kadave paha na… “he antar aahe laamb mhaNalo nahe”…. Kiti yogya varNan aahe nahikaa?… yogayog asa kee anekda anek veLaa he bhavanaa aapalyaalaa janavate… ek vyakte aapalyaa javaL asate paN kiti antar asate aapalya madhe… baheN-bahu aso ki mitra-maitreeNe… anek veLaa disu na shaKaNare he anatar Sandeep ne agade nemkyaa shabdat pakadale aahe… pudhache tyanche ooLa… “ghana oole kaa te najarach oole hote” he tar agade shara aanaNaare ooLa aahe… apratim !!… agade to virahachaa rang chitravar ekdam masta chadhalaa….pudhe tyane telaa bolun, samjavun sangitale aaNe sangaNyachaa prayatna he kelaa paN tyachaa pharasa pharak padalaa nahee …. parantu to tyabaddal dukhe nahe kuNalach kaLale nahe aaNe telaa he kaLale nahe ase mhaNat to te sodun deto aaNe mazhech kahitaree chukale asel ase mhanat punhaa navyane ubha rahaNaaraa bhasato… etaka jaLaphaLaat hot asatanaa sudhaa hya aagelaa aag na mhaNata to vaNava mahun te lagech vijavun paN takato….te maazhya kavitechyaa ooLe oolandun jaNare telaa sudhaa mee thaamb mhanalo nahe aaNe maazhaa rag gheun ja mhaNalo nahe… karaN maazhaa raag malaa lahan banavat nahe… maazhaa raag sodun tyatun aasheche kiran phulavaNyache himmat maazhyaa raaga madhe aahe …aaNe tyat maazhe shreya nahe ga… te tuch malaa dilele deNe aahe…aaNe asach mag kavitechaa shevat kartana techyaa sparshalaa chadravar-chaa daag mhaNanyache he Sandeep che kalpana kevaL chadravar prem karNaryaa tyachyaa sarakhyaa kavilach suchu shakate… nahi kaa?
Itake sundar vachalyavar aaNe tyavar barech chintan kelyavar shevate malaa paN na rahavun char ooLe tya madhe aaNakheeN lihalyaa vachun rahavate nahe.. aaNe mee mhaNate….

कितीक वाळुचे कण उचलले नाही
कितीक शिंपले उघडुन पाहिले नाही
गमवले किती ते मोजत बसलॊ नाही
असा दैवावर कधीच रुसलो नाही

पत्र तुझे ते उघडुन पाहिले नाही
तुला पुन्हा मी शोधत बसलो नाही
तुझीच आठवण कोरत बसलो नाही
ओली पापणी पुन्हा पुसत बसलो नाही

तू गेलीस तेव्हा 'थांब' म्हणालो नाही....

Fall

O’ again here is fall, the autum smell, colors galore …
O’ Tell me Tell me, my nature, my pal ..
From where do you bring this bounteous shawl…
You bring me those colors,
You bring me that smell,
That long lost passion,
That long lost friend,
You behold the reality and take it away,
Leaves fall and the colors go away …


I cannot help but admire the sway
Nature bestows on the seasons this way...
They change my spirit, they change my vein,
I enter a state I cannot blame…
Wearing the hues like orange, red and yellow…
Studded with emaralds and scarfs of shiny meadows…
Beauty is within, now effacing all over
Desire to love is infused forever…..
Infused forever…..

vaaT

हिच वाट चालु या,
हेच गीत गाऊ या,
शब्द-बंध जुळवूनी,
मना-मनात राहुया…

दिवसांचा विसर पडे,
अंतराचे भान नसे,
मनाच्या ह्या बंधनाला,
भावनेची हाक पुरे...

ओलावा स्पशाचाही,
शब्दातून असा फुलावा,
वेदनेचाही भास मग,
श्वासाविना कळावा…

साथ असेही शब्दांची,
जोड तिला सूर तालाची,
मंगल गाणे असेच आपण
अखंड छेडुया…

हिच वाट चालु या,
हेच गीत गाऊ या,
शब्द-बंध जुळवूनी,
मना-मनात राहुया…

A gift

I like to keep a gift wrapped in paper
I like to keep surprise within
I like to imagine the wonderful things
A gift for me could bring
I look at the eyes of my 'lil son waiting to open a gift
curiosity and excitement that unfolds
can only be felt within
Imagining the unexpected, is a phase, lasting forever
A gift of life keeps unfolding, for you and me to savour

ranga maazhaa vegalaa

भित्रे, पण रेंगाळणारे ऊन असेच कायम माझ्या खिडकीतूने येते, सोफ्यावर पडलेल्या उशीला कवटाळून बसते, त्याच्या त्या घाबरट पणावर विश्वास ठेवावा वाटत नाही. काहीतरी दडपण घेऊन ते आजकाल येते अशी एक भावना मना मधे होती. ..ह्या सतत बदलणारया मानसिक परिस्थितीवर ते ही आपला पडसाद घालत आहे असे जाणवले. त्या ऊन्हाकडे बघत आज एका office मधल्या मित्रा बद्द्ल आठवण झाली. एका भयानक आजाराशी ११ वर्ष झगडा देऊन शेवटी त्याने प्राण सोडला. बरेच दिवसांपूर्वी email आली होती, तेव्हा कामाच्या गडबडीत मी फार विचार केला नव्हता. वाईट झाले असा एक निश्वास टाकूने पुढे कामाला सुरुवात केली होती. आज मात्र ह्या भित्र्या ऊन्हाकडे बघून त्याची आठवण झाली.....थोडा वेळ हातात असल्याने अर्थातच त्याच्यावर थोडा विचार नकळतच चालू झाला.... इतक्या छोट्या-छोट्या गोष्टी का आपल्या मनाचा एवढा पगडा घेतात, हा ओघाने येणारा पुढचा विचार मनात सुरू झाला. उदा. चहा ऊतू गेला म्हणून चिडचिड, रसत्यात समोरचा गाडी इतकी हळू का चालवतो म्हणून चिडचिड, निनाद हट्ट करतो म्हणून चिडचिड....अश्या एक ना अनेक शुल्लक गोष्टींवरून आपण अनेक वेळा चिडत असतो आणि आज ते आठवताना एकदम १०व्या मजल्यावरुन जमिनीवर पडल्यासारखे झाले. रोजच्या धकाधकीच्या आणि कश्याच्यातरी मागे सतत धावण्याच्या/पळण्याच्या या सवईचाच राग आला. केवळ धड-धाकट शरीर आहे म्हणून आणि पळण्याची कुवत आहे म्हणून कशाचेही भान न ठेवता पळणे काय़ उपयोगाचे. जेव्हा भयानक आजार आणि जीवन मरणाचे प्रश्न जवळून दिसतात किंवा ऎकू येतात तेव्हा स्वता:हाच्या या पळण्याची लाज वाटते. कुठेतरी थांबावे आणि सद्य परिस्थितीत आनंद शोधावा असा एक विचार असह्य करतो..आणि मगं आपण किती सुखात आहोत आणि आपल्याकडे आनंद वाटावा आश्या किती गोष्टी आहेत ह्याची यादी मनात चालू होते....अर्थातच लांब लचक यादी बनते..थोडा वेळ त्या मधे जातो... मनाच्या पगड्यात ह्या मी अलगद कशी सरकते,वेळ काळ ठिकाणाचे भान मी विसरते,प्रत्येक माणसामधे असे नाते का मी शोधते,प्रत्येकाचा घाव का मी फुंकरण्या आसुसते... हे सर्व मनात रेंगाळत असतानाच.... "मला एवढ्या दिवसां मधे हे पूर्ण करून पुढे चढायचे आहे....." अश्या पुन्हा धावायला लावणारया विचारांनी मनाचा पगडा कधी घेतलेला असतो कळतही नाही... एका वर्तुळातून बाहेर पडून पुन्हा त्याच वर्तुळात कशी शिरते माझे मालाच कळत नाही..... अशी अलगद वर्तुळात शिरणारी ही मी़च असते आणि स्वत:हाला त्यातून मोकळे करणारी पण मीच असते...अश्या ह्या अडकण्या वरून कवि सुरेश भटांची एक अप्रतिम गझल आठवते.....

रंगुनी रंगात सारया रंग माझा वेगळा
गुंतूनी गुंत्यात सारया पाय माझा मोकळा

माझ्या वरील लिहिलेल्या सर्व विचारांना एकत्र गुंफणारा हा शेर वाटतो. ही काहीतरी करण्याचॊ धडपड-धावपळ कशासाठी? माझा रंग वेगळा आहे हे दाखवण्यासाठी... पण ते करत असताना आपला पाय ह्या विचारांच्या वर्तुळात गुंतून पण मोकळा ठेवता आला पाहिजे... हे कसे काय करायचे हे ज्याला जमेल तो आनंदी राहील....

-- प्रिया वैद्य

मम्माईचा मून-चंद्र

लहान मुलांच्या त्या निरागस अबोध वयातल्या अनेक गमती-जमती असतात. नुकतीच बोलायला शिकलेली किंवा शिकत असणारी मुलं असतील तर त्यांच्या गमतींना उधाणच येते. कदाचित ती मोठी झाल्यावर त्यांच्या आणि आपल्या लक्षातही रहाणार नाहीत अशाच हया छोट्या छोट्या गोष्टी असतात, पण त्या वयात आणि त्या अवस्थेत त्या आपल्याला कमालीचा आनंद देऊन जातात. अशीच चंद्रा विषयीची निनादच्या बाबतीतली आठवण लिहून ठेवावीशी वाटते. कदाचित मोठा झाल्यावर त्याला सुद्धा आठवायला आणि ऎकायला आवडेल अशीच..... "मम्माई मम्माई मून-चंद्र गाणं बोलं...."..."मम्माई मून-चंद्र गाणं बोलं...." हे वाक्य मम्माई गाणं सुरु करे पर्यंत म्हणत बसणारा माझा लाडका निनाद.. जाता-जाता ह्या मम्माई विषयी सांगते. दादू-आजींनीं शिकवलेले "मम्मा" आणि आजी-आजोबांनी शिकवलेले "आई" यांची संधी जुळवून बनवलेले "मम्माई" हे माझे सध्याचे नाव. हे लिहिण्याचा आजचा विषय नाही, पण जाता जाता ते सांगणे अपरिहार्य होते. तरं "मून-चंद्र" हे त्याचे सध्याचे दैवत (निनादच्या सध्याच्या भाषेत सर्व गोष्टी त्यांच्या मराठी आणि इंग्रजी शब्द जोडून बनवलेल्या एका संधीयुक्त शब्दाने ओळखल्या जातात.... जसे मून-चंद्र पाणी-वौटर... वगैरे वगैरे ...चुकून तुम्हाला एकच भाषा येत असेल तर? तो तुम्हाला समजेल ह्याची खात्री करुन घेतो.) ..तर निनादला अगदी लहानपणा पासून चंद्राची प्रचंड ओढ वाटते. इंग्रजी भाषेत ह्यालाच आपण attraction म्हणू. बहुतेक माझ्या आठवणी प्रमाणे ५-६ महिन्यांचा असल्यापासून, "चांदोबा-चांदोबा भागलास का?" हे गाणं तो मनापासून ऎकतो. ..आता सव्वादोन वर्षांचा तो ते म्हणतो पण ... ते गाणे त्याला केव्हाही ऎकायला आवडते, अनेक चालीं मधून पण ऎकायला आवडते... लहानपणा पासून आणि साधारण १ वर्षापासून त्याला मून-चंद्र पहायला पण अतिशय आवडतो. गाडीत बसून सतत त्याची नजर आकाशात चंद्र शोधत असते... सर्वात आधी कायम त्यालाच तो दिसतो. चंद्राच्या बारीक मुखड्याचा भास होताच ..." मम्माई मून-चंद्र sss...बघ" असे जोरात ओरडत तो सर्वांना त्याच्या आनंदात सहाभागी करुन घेतो. थंडी मधे इथे बरेच वेळा ढगाळ वातावरण असते तेव्हा "मम्माई चंद्र झोपला आहे, किंवा मम्माई चंद्र ढगांच्या मागे लपला आहे, असे मनाशी पुटपुटतो, मम्माई कडून ते कसे बरोवर आहे ह्याची खात्री करुन घेतो. त्या आकाशातल्या चांदोबाची आई पण त्याला गाणी म्हणत असेल मगं तो झोपत असेल--असे सर्व चांदोबाच्या घराचे आणि परिसराचे चित्र डोळ्यांसमोर आणून त्याचे वर्णन करतो. नुसत्या चंद्रा विषयी कल्पनाच नाही तर चंद्रा विषयीची अनेक विविध गाणि ऎकायला आणि गायला तो उत्सुक असतो. असे का होत असेल आणि चंद्र ही गोष्ट त्याला इतके का भारावून टाकते मला तरी अजून समजलेले नाही. ..मग ती चांदोबा गुरुजींची शाळा असो किंवा निंबोणिच्या झाडा मागचा चंद्र असो, कुठलाही चंद्र त्याला झोपताना शांत करतो ही तर गोष्ट मला जाम गमतीची वाटते. सतत फिरणारा, दंगा-मस्ती करत हिंडणारा निनाद जेव्हा चांदोबाचे गाणे ऎकून शांत होऊन झोपतो तेव्हा मला चंद्र हे शांततेचे प्रतिक आहे ह्याची खात्रीच पटते. .. कदाचित अमेरिकेतला चंद्र प्रदुषण कमी असल्याने जास्त स्वच्छ: पांढरा दिसतो का? असाही एक विचार मनात येऊन गेला आणि निनाद पुण्यात वाढला असता तरी सुद्धा त्याला चंद्रा विषयी इतकीच ओढ असती का? ह्या प्रश्नाचेही ऊत्तर "हो" असेच आले. कारण चंद्गा विषयीची आवड त्याला उपजतच आहे आणि त्याच्याबद्द्लची गाणि आणि गोष्टी ऎकून ती व्रुद्धींगत झाली आहे असेच म्हणावे लागेल.... आता ह्ळूहळू निनादला गुलजार किंवा जावेद अख्तरांचा चंद्रही भासवावा असे मनात येत आहे. त्यामुळे जसजसा निनाद मोठा होईल तसतसे त्याला चंद्रा विषयी अजून गाणि, काव्य, लेखन, अनुभव तर मिळतीलच... पण त्याच बरोब्रर त्याला शांत, निर्मळ मनं आणि चित्तलाभावे हेच मागणे त्या चंद्रा कडे आमच्या दोघांचे असेल..... --सौ. प्रिया वैद्य